Acute dystonie bij een 78-jarige man met gelijktijdig olanzapine- en lithiumgebruik

Deze klinische les beschrijft het beeld van een acute gegeneraliseerde dystonie, hetgeen een indrukwekkend beeld is en een uiterst beangstigende ervaring voor de patiënt. Een 78-jarige man is opgenomen in verband met een manisch-psychotische ontregeling. Vlak voor de opname wordt gestart met olanzapine en tijdens opname vindt lithiumadditie plaats. Tijdens opname wordt de patiënt positief getest op COVID-19. Een dag later wordt hij met forse motorische onrust aangetroffen op zijn kamer. Het bewustzijn lijkt helder, maar communicatie is vrijwel onmogelijk. Het klinische beeld past het best bij een acute dystonie. Patiënt herstelt zeer snel na intramusculaire toediening van biperideen, wat de diagnose bevestigde.4 De acute dystonie is vermoedelijk ontstaan door een combinatie van het recent starten en in relatief korte tijd ophogen van olanzapine en lithiumadditie, met daarbij een COVID-19-infectie, bij een kwetsbaar brein (TIA in de voorgeschiedenis). De precieze pathofysiologie van acute dystonie is nog niet bekend, waarschijnlijk speelt blokkade van dopaminereceptoren in de basale ganglia hierin een rol.